Tembel göz (ambliyopi) nedir?
Tembel göz (ambliyopi) nedir? Tembel göz, anormal görme gelişiminin sebep olduğu görme yetisindeki azalmadır. Göz genellikle iç ya da dış kısma doğru kayar.
Ambliyopi genelde doğumdan 7 yaşa kadar gelişir. Nadiren göz tembelliği iki gözü de etkiler.
Çocuklarda erken teşhis, çocukta uzun vadeli sorunların önlenmesinin önüne geçer. Görmede problem olan göz genelde gözlük, kontakt lens ya da yama tedavisi ile giderilir.
Belirtiler nelerdir?
Tembel göz semptomları şunlardır:
- İçeri yanda dışarı doğru kayan bir göz
- Birlikte hareket etmiyor gibi görünen gözler
- Derinlik algısında zayıflık
- Gözleri kısmak ya da kapatmak
- Başı eğmek
- Görme testlerinde anormal sonuçlar
- Gözü hareket ettirmek yerine kafayı hareket ettirmek
Göz tembelliği göz muayenesi olmadan ortaya çıkmayabilir.
Ne zaman doktora gitmeliyim?
Bebeğinizin ilk birkaç haftasında gözlerinin kaydığını fark edebilirsiniz, bebeğinizi doktora gösterin. Ailenizde şaşılık, çocukken katarakt ya da diğer göz rahatsızlıkları geçirmişseniz rutin kontrolleri aksatmayın.
Çocukları 3-5 yaşlarındayken tam göz muayenesine götürün.
Nedenler nelerdir?
Göz tembelliği, genelde yeni doğanda gözün arkasında bulunan ince bir doku tabakasıyla (retina) ile beyin arasında bulunan sinir yollarını etkileyen anormal görme nedeniyle gelişir. Diğerine göre zayıf olan göze daha düşük görsel sinyal gider. Bunun sonucunda, gözlerin birlikte hareket yeteneği azalır ve beyin, zayıf göze giden girdileri bastırır ya da görmezden gelir.
Çocuğunuzun görüşünü bulanıklaştıran ya da gözlerin kaymasına ve dışarı çıkmasına sebep olan bir şey göz tembelliğine sebep olabilir. Bunun yaygın nedenleri aşağıdakilerdir:
- Kas dengesizliği. Göz tembelliğinin yaygın nedeni, gözü lokalize eden kaslardaki dengesizliktir. Bu gözlerin kısılmasına veya şişmesine neden olabilir ve birlikte çalışmalarını engelleyebilir.
- Gözler arasındaki görme keskinliği farklılıkları (kırılma ambliyopisi). Gözlerdeki reçeteler arasında önemli farklılıklar, genellikle ileri görüşlülük ve bazen miyopi veya göz yüzeyinin düzensiz eğrileri (astigmatizm) nedeniyle ambliyopiye neden olabilir.
Bu kırılma problemlerinin düzelmesi için genelde gözlük ya da kontakt lensler kullanılır. Bu çocuklarda göz tembelliği ya da şaşılık gibi problemlere yol açabilir. - Yoksunluk. Mercekte bulutlu bir alan (katarakt) gibi bir göz sorunu, o gözün net görmesini engelleyebilir. Genellikle en şiddetli ambliyopi türüdür.
Risk faktörleri nelerdir?
Görme kaybı riskinin artmasıyla ilişkili faktörler şunlardır:
- Doğumda boy kısalığı
- Ailede ambliyopi öyküsü
- Erken doğum
- Gelişimsel yetersizlik
Komplikasyonlar nelerdir?
Tedavi edilmeyen görme kaybı kalıcı görme kaybına yol açabilir. Göz Tansiyonunda Erken Tanı Körlüğü Engelliyor; Glokom halk arasındaki adı ile göz tansiyonu ile bilinir, sinsi seyreder, geç teşhis edilmesi halinde körlüğe bile neden olan göz hastalıklarından birisidir.
Teşhis
Doktorunuz göz sağlığı, gözler arasında görme farklılığı ya da her iki gözde zayıf görme var mı diye kontrol ederek bir göz muayenesi yapacaktır. Göz damlaları genelde gözleri büyütmek amacıyla kullanılır ve bir süre bulanık görmeye sebep olur.
Görmeyi test ederken kullanılan yöntem çocuğunuzun yaşına ve gelişimine bağlıdır:
• Çocuk konuşamazken teşhis. Kataraktları tespit etmek için ışıklı bir büyüteç kullanılır. Diğer testler, bebeğinizin ya da yürümeye başlayan çocuğunuzun hareketli bir nesneye bakması ve onu takip etmesiyle değerlendirilir.
• 3 yaş ve üzeri çocuklar. Resim ya da harf kullanılan testlerde çocuğun vizyonu değerlendirilir. Diğer gözü kontrol etmek için sırayla bir göz kapatılır.
Tedavi
Tedavi için mümkün olduğunca erken başlamak önemlidir. 7-17 yaş arasındaki çocukların yarısı olumlu yanıt verse de daha iyi sonuçlar tedaviye 7 yaşından önce başlandığında elde edilir.
Tedavi seçenekleri, göz tembelliğinin sebebine ve çocuğun görüşü üzerindeki etkisine bağlıdır. Doktor aşağıdakileri önerebilir:
• Gözlük. Gözlük ya da kontakt lensler, görme kaybına yol açan miyop, ileri görüşlülük ya da astigmatizma gibi sorunları düzeltebilir.
• Göz bandı. Zayıf gözleri uyarmak için çocuğa her gün 2-6 saat veya daha uzun süre daha iyi gören göze bir bant takılmasıdır. Nadir durumlarda, bu bantın daha uzun süre takılması gerekebilir.
Tembel göz nedir
• Bangerter filtresi. Özel bir filtre, güçlü gözün gösterisine yerleştirilir. Daha güçlü gözleri bulanıklaştırır ve daha zayıf gözleri uyarmak için bir göz bandı görevi görür.
• Damla. Atropin adı verilen bir damla, daha güçlü olan gözün geçici olarak görüşünü bulanıklaştırabilir. Genellikle hafta sonları ya da her gün reçete edilen göz damlasını kullanmak, çocuğu zayıf gözü kullanmaya teşvik eder. Yan etkisi, ışığa duyarlılıktır.
• Cerrahi. Bebeğinizde düşük göz kapakları ya da görme kaybına neden olan katarakt varsa ameliyat gerekebilir. Çocuğun gözleri uygun gözlükle kaymaya ya da ayrılmaya devam ederse, doktor, ambliyopi için diğer tedavilere ek olarak gözü düzeltmek için düzeltici cerrahi önerebilir. Çizim yapma, bulmaca çözme ya da bilgisayar oyunları oynama gibi aktiviteye dayalı tedavi mevcuttur. Ancak bu aktivitelerin tedavilere eklenmesinin etkinliği henüz kanıtlanmamıştır. Tedaviler üzerine yeni araştırmalar devam etmektedir.
Ambliyopili çoğu çocuk için uygun tedavi çok uzun sürmeden gerçekleşir. Tedavi altı aydan bir yıla kadar sürebilir.
Hastalığı olan çocukların %25’ine varan oranlarda görülebilen göz tembelliğinin tekrarlaması açısından çocuğu gözlemlemek önemlidir. Göz tembelliği geri gelirse tedaviye yeniden başlanmalıdır.