Küçükken yaşanan travmalar nasıl geçer

Küçükken yaşanan travmalar nasıl geçer? Ne yazık ki gerçek yaşamda, televizyon reklamlarında gördüğümüz gibi mükemmel bir ailelerin olmasına imkan yok. Bütün ailelerde bir miktar mutsuzluk yaşanır. Ama genel olarak ailelerin çoğu durumu gayet iyi idare edebilir.

Mutsuz Bir Ailede Büyüdüyseniz Ne Yapmalısınız?

Ailelerin mutsuzluk düzeyleri ya da işlevsizlik düzeyleri birbirinden farklıdır. İşlevsiz ya da mutsuz ailelerde ilişkiler genellikle boşanma ile biter. Mutsuz bir ailede büyümek üzerinde düşünülmesi gereken bir konudur.

Aile Dinamiklerini İncelemesi

Bir ailede işlevsizlik ve mutsuzluk düzeyinin belirlenmesi için öncelikle aile içi dinamikler incelenmelidir. Ailede yaşanan problemler şunlar olabilir:

• Çok şiddetli kardeş rekabeti,
• Ebeveyn çatışması,
• Ebeveyn çocuk çatışması,
• Aile içi şiddet,
• Akıl hastalığı,
• Cinsel istismar,
• Uyuşturucu bağımlılığı,
• Alkol bağımlılığı,
• İşsizlik,
• Kumar,
• Evlilik dışı ilişkilerdir.

Bu ya da daha farklı çatışmalar aileyi kötü etkiler ve bu durum aile üyeleri üzerinde hayatları boyunca sürebilecek önemli boyutta işlev bozukluğuna sebep olur.

Mutsuz Ailelerde Aile Üyelerinin Rolleri

Bütün bu problemli ailelerde, ailenin yaşamını devam ettirmesi için aile bireyleri kendi karakterlerine ve konumlarına göre çeşitli roller üstlenir. Ailede bireylerin kendilerini zorunlu olarak içinde buldukları başlıca roller şunlardır:

Koruyucu Aile Üyesi

Bu rolü üstelenen kişiler, aile içinde yaşananlar ne kadar kötü olursa olsun ailenin ayakta kalması için ellerinden geleni yaparlar. Bu kişiler sorunlu aile üyesini diğer aile bireylerinden korumaya çalışır.  (Sözgelimi sarhoş anne ya da babayı koruyan evin büyük çocuğu vb.)Burada aile üyesinin amacı   problemli aile bireyini sebep olduğu davranışın sonucundan korumaktır. Bu süreçte koruyucu birey içten içe ebeveynini olumsuz davranışından, kendi davranışları ya da sözleriyle vazgeçirebileceğini umar.

Böyle bir rol çocuk için hem çok streslidir, hem de oyununun kaybedileceği başından bellidir. Bir başka açıdan konuya yaklaşıldığında koruyucu aile üyesi, bağımlı ebeveyni koruyarak onun bağımlılığından kurtulmak istemesini de zorlaştırmaktadır.

Küçükken yaşanan travmalar nasıl geçer

Kahraman Aile Üyesi

Bu aile üyesi genellikle evin en büyük çocuğudur. Bu çocuklar dış Dünyaya karşı her şeyin çok iyi görünmesini sağlamaya çalışırlar. Kahraman rolündeki aile bireyi, daima başarılı olma eğilimindedir. Daima kendisinin tepe noktasında olması gerektiğini düşünür. Onun görüşüne göre, kendisi ne kadar iyi görünürse, ailesi de dışarıdan o kadar iyi görünecektir. Bu nedenle kahraman rolündeki aile bireyi gerçek bir sorunu olsa da, onu kabullenip düzeltmek yerine reddetmeyi tercih eder. Hemen anlaşılacağı gibi mutsuz bir aileyi birlikte tutmak çok zor bir iştir. Bu da kahraman aile üyesine büyük bir baskı yükler ve iç Dünyasında çatışma yaşamasına sebep olur.

Sürekli Problem Çıkaran / Günah Keçisi Aile Üyesi

Bu rolü üstlenen aile bireyi, ailenin kara koyunudur. Genellikle ortanca çocuklar bu rolü benimser. Sürekli başlarını derde sokarlar, okuldan uzaklaştırılırlar, tutuklanırlar vb. Sıklıkla öfke patlamaları yaşarlar. Ailede ters giden hemen her şeyden sorumlu tutulan bu çocuklar, ailenin günah keçileridir. Pek çok mutsuz ailede günah keçisi ortamdan uzaklaştığında, ailenin bir başka ferdinin bu rolü üstlendiği görülür.

Kayıp Aile Üyesi

Bu aile bireyi, mutsuz aile kaosu içinde kaybolur. Bazen bu çocuğa ‘’sessiz çocuk’’ da denir. Kayıp çocuk ailede fazla göze çarpmaz ve problem çıkarmaz. Diğer aile üyelerine göre daha az bakım gerektirir. Ama bütün bunların karşılığında kayıp çocuk, yetişkin olduğunda hayatın içinde de kaybolur ve yaşamını yönlendirme, sosyal ilişkileri yürütme ya da kendisi için ayakta kalma konusunda pek çok  sorun yaşarlar.

Kayıp çocuğun, ailede varlığı ve yokluğu fark edilmez. Kendilerini diğer aile bireylerinden uzak tutarlar. Kitap okumak, TV seyretmek vb. faaliyetler için genellikle odalarına kapanırlar. Kendilerine ait fikir öne sürmezler.

Maskot Aile Üyesi

Ailenin maskotu çoğu kez ailenin bebeğidir. Aile içinde komik ve yaramaz olmaya çalışırlar. Aile üyelerine barış ve huzur sunmak için aptalca davranırlar, herkesi güldürürler ve dikkatleri kendi üzerlerine çekerler. Olayları yatıştırma aracı olarak seçtikleri silah, mizah gücüdür.

Maskot aile üyesinin mizahla arası daha iyi olsa da, o da diğer aile üyeleri kadar acı çeker. Sadece bu acısını komedi perdesinin arkasına gizleyebilir.

Mutsuz bir aile ortamında büyümek bütün aile üyelerini yaralar. Böyle ailelerde, yaşanan ev hapishane haline gelir. Bu ailede bireylerin dertleşebilecekleri kimse yoktur. Sözlü ya da fiziksel taciz vardır.   Hiçbir aile üyesi kendini güvende hissetmez. Hatta güvenebileceği kimsenin olmadığı dahi fark edemeyebilir.

Bireyler zaman içinde bu hapishaneden kurtulsa dahi, psikolojik olarak ömür boyu orada yaşananlara bağımlı kalır.

Mutsuz Ailelerin İşlevsiz Aile Olma Özellikleri

Aile bireylerinin işlevsiz bir ailede büyürken büründüğü rollerin yanı sıra şimdi de mutsuz ailelerde rastlanan olaylara bir göz atalım.

Taciz/ İstismar

Bu ailelerde cinsel taciz, fiziksel ya da sözlü taciz olabilir. Bunların hepsi de aktif istismardır. Bu ailelerde yaşananlar, bir süre sonra aile üyelerine ‘’normal’’ gibi görünür. Bu tip ailelerde büyüyen çocuklar, kendilerine yapılanları çoğu kez yetişkin olarak kurdukları ailelerinde taklit ederler.

Duygusal Taciz

Bu taciz türü etkin istismar kabul edilmez. Söz gelimi çocuğu görmezden gelen bir anne,  çocuklarına hiç ilgi göstermeyen ve kendi sevgisinden çocuğu mahrum bırakan ebeveyn çocuğa duygusal taciz uygulamış olur.

Duygusal istismarın şiddetli türleri şunlardır:

• Sürekli eleştiri,
• Utandırma,
• Suçluluk duygusu hissettirme,
• Zorba davranışlar sergileme,
• Tehdit,
• Gasligthing ya da kontrolcü davranışlardır.

Bu tür tacize uğrayan çocuklar yetişkinliklerinde sürekli olarak başkalarının onayını almak için gereğinden fazla verici olmak eğiliminde olabilirler. Onay almadıklarında, kendilerinde bir sorun olduğunu düşünürler.

Koşullu Sevgi Gösterilmesi

Ailede ebeveynin sevgi göstermek için koşul öne sürmesi halinde sonuç daima büyük bir hayal kırıklığı yaşanmasıdır. Bu ailede bireyler daima mükemmel olmak için uğraşır. Yeterli çabayı göstermezlerse kendilerine gösterilen sevginin geri alınacağını düşünürler. Bu tip ailelerde yetişen çocuklar güven duygusu hissetmez ve ihtiyaç içinde oldukları aşk/sevgi davranışını elde etmek için diğer insanların her istediğini yapan kişiler haline gelir.

Sınırların Olmadığı Aileler  

Bu tür  bir ailede, ebeveyn sürekli çocuğu kontrol halindedir. Mahremiyetini ihlal eder. Çocuğun istek ve düşüncelerini dikkate almaz. Çocuk bu konudaki rahatsızlığını söylese de, aldığı tepki cesaretini kırar.

Sınırların olmadığı ailede, aile üyelerinin rolleri belirsizdir. Bu tip ailelerde daha büyük çocuklar kardeşlerine ebeveynlik yapabilir. Bu tip bir yaşamda bireysel hak ve mahremiyete saygısızlık vardır. Borç yüzünden ailenin diğer fertlerine haciz gelir mi?

Samimiyetin Olmadığı Aileler

Bu tip ailelerde, aile üyeleri arasında olması gereken yakınlık ve /veya aşk belirtileri yoktur. Bu evdeki çocuklar kendilerini desteksiz hissederler. Böyle bir ortamda yetişen çocuğun yetişkin birey olduğunda kendi ailesinde yaşananları kopyalayarak, kendini ulaşılmaz bir figür gibi göstermesi mümkündür.

Üçgen Yaşam

Aile bireyleri arasında geçen anlaşmazlık için çocuğun hakem tutulması gibi bir durumda, aile üyeleri arasında güven duygusu eksik kalır. Çocuk 2 ebeveyn arasında sıkışıp kalır.

Bağımlılık

Alkol, kumar ya da uyuşturucu bağımlısı bir ebeveyne sahip olmak aileyi ciddi anlamda işlevsiz hale getirir. Bağımlı ebeveyn iyi ve sorumluluk sahibi olamaz. Fiziksel olarak ortada bulunsa da, duygusal olarak çocuklarının yanında olamaz.

Bağımlı bireyin davranışlarını önceden kestirmek imkansızdır. Bu tip ailelerde çok fazla şiddet, bağrışma ya da uzaklaşma olur.

Mutsuz Ailelerin Aile İşlevini Yerine Getirememe Sebepleri

Bu konuda pek çok faktör etkili olabilir. Bunlara verilebilecek örnekler şunlardır:

• Akıl hastalığı,
• Sağlık sorunları,
• Fiziksel ya da sözlü taciz,
• Ebeveynlerin şiddet ortamında büyüdükleri için şimdi de şiddet ortamı yaratmaları olabilir.

Zaman zaman da öngörülemeyen yaşam olayları ailenin işlevsiz hale düşmesine yol açabilir. Söz gelimi iş kaybı nedeni ile yaşanan yüksek stres ebeveynlerde hayal kırıklığı, depresyon hatta aile içi şiddet ve/veya istismara yol açabilir. Bu tip problemlerin intihar ya da cinayet gibi çok büyük sorunlara yol açtığı da görülmüştür.

Ebeveynde kimlik kaybı, aile içi dinamikleri değiştirir. Aile üyelerinin rolleri değişir ve ortamda karmaşa hakim olur.

Mutsuz bir ailede büyüyen çocuklarda sıklıkla rastlanan problemler şunlardır:

• Davranış bozuklukları,
• Sosyal İlişkileri başlatma ve yürütmede zorluk,
• Duygusal iletişimde güçlük,
• Kendine güvensizlik,
• Bireyde öz değer eksikliği,
• Kronik anksiyete ve/veya depresyon,
• Sürekli özeleştiri yapmaktır.

İşlevsiz Bir Ailede Büyüyen Bireyleri İyileştirmek İçin 11 Yöntem

Küçükken yaşanan travmalar nasıl geçer; İşlevsiz bir evde büyüyen bireyseniz, umutsuzluk hissedebilirsiniz. Umudunuzu yitirmemelisiniz. Dengeli, üretken ve mutlu bir yaşam sürebilirsiniz. Bu konuda kendinize yardım etmeniz için size sunabileceğimiz öneriler şunlardır:

• Terapi almak, iyi bir terapist ruhunuzda bulunan eski yaralara sizinle birlikte bakarak, tedavi edilmesine yardım edebilir.
• Çocukken sesiniz çıkamadığı doğru olsa da, artık bir yetişkin olduğunuz için sesinizin çıkabileceğinin bilincine varın.
• Size daha önce ve halen ne söylenirse söylensin,  daima sevgiye layık ve önemli olduğunuzu hatırlayın.
• Duygularınızı ifade etmeyi öğrenin. Sizin duygularınız var ve onları korkmadan çekinmeden ortaya dökebilirsiniz.
• Stresli ortamlardan olabildiğince uzak durun.
• Size yaşatılan döngüyü devam ettirmeyin.
• Kendinize yeni bir normal çizgisi oluşturun. Şunun çok iyi farkına varmalısınız ki, geçmişiniz sizi tanımlamaz. Bir yetişkin olarak geçmişinizden çok daha farklı yaşam seçimleri yapabilirsiniz.

• Sürekli geçmişi suçlayarak enerjinizi tüketmek yerine, enerjinizi yaşamınızı farklı biçimde yönlendirmek için harcayın.
• Kendinize uygun bulduğunuz rolden vazgeçin.
• Kendinize izin vermezseniz, kurban olmayacağınızın farkına varın. Bu seçim sadece sizin elinizdedir.
• İnsanları değiştiremeyeceğinizi kabullenin. Sadece kendinizi değiştirebilirsiniz. Kendinizi değiştirdiğinizde başkalarının size olan davranışları da değişir.

Sonuç

İşlevsiz bir ailede büyümek son derece acımasız bir deneyim olabilir. Bu sürekli devam eden ve çok fazla kalıcı yara alınan bir savaştan çıkmak gibidir.

Ama artık bir yetişkinsiniz ve savaşa devam etmek zorunda değilsiniz. Buna son verebilirsiniz. Zaman zaman geçmişe dönüşünüz olsa da, anıların bugünkü hayatınızı yönetmesine izin vermeyin.

İşin başında size çok ters olduğunu düşündüğünüz şeyler yapmak zorunda kalabilirsiniz. Fakat usanmadan bunları tekrar tekrar yaparak,  yaşam koşullarınızı değiştirebilirsiniz.

Mutsuz bir ailede büyümek döngüsünü kırabilir, kendinize yeni bir döngü oluşturabilirsiniz. Dünyada bunu yapabilecek tek kişi sizsiniz.

Tuzla Gazetesi Haberleri.