Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah
Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah ;Tam adı Ebül-Feth Celalüd-devle ved-din Muizzüd-dünya ved-din Kasimü emiril-müminin Melikşâh b. Alparslan (D.1055- Ö.1092 )Hükümdarlı zamanı (1072-1092)
Büyük Selçuklu Devletini en geniş sınırlara ulaştıran hükümdar ve ondan sonra devletin eski gücüne bir daha kavuşamamıştır. Döneminin en önemli kişileri Nizamülmülk ve Ömer Hayyamdır.
Büyük Selçuklu Hükümdarı Melikşah Eşleri ve Çocukları
- Terken Hatun (Ahmed, Davud, I. Mahmud ve Mah Melek Hatun’un annesi.)
- Zübeyde Hatun (Berkyaruk’un annesi.)
- Taceddin Seferiyye Hatun (, Muhammed Tapar ve Ahmed Sencer’in annesi.)
Hayatı
Alparslan’ın oğlu olarak İsfahan’da Dünyaya gelmiştir. Küçük yaşında babası ile seferlere katılmış Gürcistan seferinde babasının yanında bulunmuştur. O yıllarda Karahanlı Hanının kızı Terken Hatun ile evlendirilmiştir. Alparslan 1066 yıllında Melikşah’ı veliaht tayin etmiştir. İkta olarak da İsfahan şehri kendisini verildi. 1071’de babası Suriye seferine çıktı ve o sıralarda Bizans İmparatoru Romen Diojen’in Anadolu’ya yönelmesi ile Alparslan Suriye’den kuzeye Anadolu’ya yönelerek1071 Malazgirit Savaşını yaptı. Melikşah o sıralarda Halep’te kaldı. 1072’de babasının şehit olması ile Melikşah ordunun başına geçerek Sultanlığını ilan etti. Fakat Çağrı Bey’in oğlu Kavurt Bey Melikşah’ı kabul etmedi. Kavurt Bey ile 1073 tarihinde Karaç Muharebesi yapılarak Kavurt Bey idam edilmiş ve Melikşah’ın Sultanlığı kesinleşerek 1074 Tarihinde Abbasi Halifesi tarafından onaylanmıştır.
Sultanlığı Dönemi
Nizamülmülk gene vezirlik makamında bırakılarak görevine devam etmiştir. Bu dönem Büyük Selçuklu Devletinin en parlak dönemidir. Saltanatının ilk yıllarında Gazneli ve Karahanlılar ile mücadele etmek zorunda kalmıştır. Karahanlıları ikiye bölmüştür. Gazneliler ile mücadelesinde başarı sağlamış ve onlar ile iyi ilişkiler ve akraba olma yoluna dahi giderek ilmi siyaset uygulamıştır.
Anadolu Selçuklu‘nun hükümdarı Süleyman Şah’ın ölümünden sonra Suriye’ye gelen Melikşah; iç kale hariç Halep’i fethetmiş kardeşi Tutuş’u Şam meliki bırakmıştır. Melikşah, Halep’i Kasım ud-devle Ak-sungur’a, Antakya’yı Yağı-sıyan’a, Urfa’yı Bozan Bey’e ve Musul’u da Çökermiş Bey’e ikta etmiştir. Artuk Bey ; geçmişte Tutuş tarafından kendisine ikta edilen Kudüs’e yerleşmiştir. Böylece bölgedeki düzen ve asayiş sağlanmıştır.
Urfa, Halep, Antakya ve Lazkiye’nin Selçuklular eline geçmesini sağlamış ve Büyük Selçuklu Devleti Doğu Akdeniz kıyılarına erişmiştir.
Büyük Selçuklu Devletinin sınırları Melikşah zamanın da Akdeniz ve Marmara Denizinden Kaşgar’a, Kafkasya’dan Yemen’e kadar uzanıyordu.
Melikşah genelde sefere çıkmadığında İsfahan şehirnde ikamet ediyordu. Melikşah ava çıkmayı sever ve alimleri korur kollardı. Gazali, Kaşgarlı Mahmud ve Ömer Hayyam gibi alim ve şairleri himaye etti.
Melikşah zamanında Nizamülmülk Bağdatta Nizamiye medresesini kurarak İmam Gazali de medresenin başına getirerek batini bilimlere karşı islam dünyasını korumaya çalışmış alimler ile ilim üretmişlerdir.
Melikşah ve Nizamülmülk sünni islama katkılarından dolayı batiniler tarafından şehit edilmişlerdir.
