Zeytinyağı’ nın faydaları
Zeytinyağı’ nın faydaları nelerdir? Sağlıklı ve lezzetli olduğu için dünyanın en popüler yağlarından biridir. Zeytin yağı, birçok mutfakta ve dünyanın her yerindeki masalarda temel bir malzemedir. Binlerce yıldır Akdeniz mutfağının bir parçası olmuştur. Tarihçilere göre zeytinyağının ilk kaydedilen kullanımı, sağlık yararları hakkında MÖ 700’de yazan Homer tarafından yapıldı. Fakat bu kayıtlı tarihten öncede kullanıldığı bilinmektedir. Günümüzde zeytinyağının kolesterolü düşürmekten kanserle savaşmaya kadar bir dizi faydası olduğunu biliyoruz.
Zeytinyağı oleik asit, E vitamini ve antioksidanlar içeren doğal ve sağlıklı bir yağdır. Ayrıca zeytinyağı tüketen kişilerde kalp hastalığı oranlarının daha düşük olduğu tespit edilmiştir.
Zeytinyağı, hem tuzlu hem de tatlı yemeklerde kullanılabildiği için dünyadaki birçok mutfakta temel bir maddedir. Sabun, şampuan, saç kremi ve nemlendirici gibi birçok güzellik ürününde de kullanılmaktadır.
Zeytinyağı çeşitleri
Bugün piyasada satın alabileceğiniz birçok farklı zeytinyağı türü bulunmaktadır. Bu yağlar arasındaki en önemli fark, soğuk sıkım olup olmamasıdır. Bir başka değişle, natürel sızma yağ (extra virgin) olup olmamasıdır. Soğuk pres yağlar (soğuk sıkım yağlar), diğer zeytinyağı türlerinden daha kalitelidir, çünkü daha az işlenirler ve bu sebeple daha fazla besin maddesi tutarlar.
Diğeri ise rafine zeytinyağıdır. Rafine zeytinyağı bazı fiziksel ve kimyasal filtreler kullanılarak, soğuk sıkım yağdan elde edilir. Bu işlemler sırasında, zeytinyağının yağ asidi seviyesi düşürüldüğü gibi, zeytinyağına has koku, tat ve rengi de yitirilmiş olunur. Bu aslında yağın en saf halidir fakat başka bir şey içermez.
Riviera tipi zeytinyağında, rafine zeytinyağına, saf soğuk sıkma yöntemiyle elde edilmiş yağın karıştırılması sonucu oluşur. Böylece istenilen tat, koku, renk ve kaynama noktası gibi özelliklere kavuşur.
Benim kişisel tercihim, biraz daha pahalı olmasını bir kenara bırakırsak, natürel sızma yağdır. On beş seneden beri, hem salatalarda, hem de çorbaların ve yemeklerin içine katılan, soğan ve diğer sebzelerin kızartılmasında kullanmaktayım. Ama patates kızartmasında denemedim, öngörüm ise neden olmasın.
Zeytinyağı Markaları
Peki sıkma işlemi bitti, bundan arta kalan zeytin posası ile ne yapılır dersiniz. Zeytinin sıkma işlemiyle elde edilen posasında 5-10% ile yağ kalır. Bu yağ fiziksel pres işlemi ile çıkartılamaz. Bu geri kalan yağı elde etmek için kimyasal yönteme başvurulur. Bu yağ tipine de prina yağı (pomace oil) denir. Yani bir başka değişle, geri kalan bu yağı elde etmek için kimyasal yöntem kullanıldığından dolayı rafine yağ gibi olmuştur.
Şimdi de 100 gram zeytinyağının besin değerlerine bakalım. Evet 100 gram zeytinyağı ne içerir.
- 884 kilo kalori Enerji
- 14 gram doymuş yağ
- 73 gram doymamış yağ
- 11 gram çoklu doymamış yağ
Bu çoklu doymamış yağın 0.8 gramı omega-3, 9.8 gramı omega-6 dır.
- 14 mg E vitamini
- 60 mikrogram K vitamini
Zeytinyağı karbonhidrat ve protein ihtiva etmez. Ülkelere göre üretimine bakarsak, 2019/2020 Uluslararası Zeytin Konseyi’nin (ICO: International Olive Council) verilerine göre İspanya 1.125.300 Ton ile birinci sırada olup, diğer ülkeler üretim miktarına göre sırayla, Portekiz, Tunus, Yunanistan, Türkiye (225.000 Ton), Fas ve İtalya’dır. Türkiye IOC’ ye 2010’dan beri üyedir. Zeytinyağı üretimi sağlık üzerine etkileri ve saklanması nasıl olmalı başlıklı makalemizi incelemenizi tavsiye ediyoruz.
