Kronik Öksürük Nedenleri Nelerdir? Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Kronik Öksürük Nedenleri Nelerdir? Kronik öksürük, sekiz hafta veya daha uzun süren, çok rahatsız edici, ebeveynler ve iş arkadaşları arasında yabancılaşmaya neden olabilen, geceleri uyumayı engelleyen bir öksürüktür ve insanların en sık şikayet ettiği ve doktorlara başvurduğu durumlardan birisidir. Öksürük, gastroözofageal reflü hastalığı (GERD) olan kişilerde en sık görülen semptomdur ve neden ortadan kalktığında düzelir.
Bir doktora ne zaman danışılmalıdır?
Kronik öksürük, genellikle sekiz hafta veya daha uzun sürmesi ile karakterizedir, ancak öksürük kişinin günlük aktivitelerini yerine getirmesini engelliyorsa, özellikle öksürüğe balgam veya kan eşlik ediyorsa, tavsiye için doktora gitmesi gerekir. Kişinin gece uyku yeteneğini sınırlar veya ailesi ve çevresindekilerle olan ilişkisini etkiler.
Kronik Öksürük Belirtileri Nelerdir?
Kronik öksürük, aşağıdakiler gibi eşlik eden diğer semptomlarla birlikte ortaya çıkabilir:
- Burun tıkanıklığı veya burun akıntısı
- Boğazda burun akıntısı hissi
- Akciğerlerde hırıltı, nefes darlığı
- Ağızda kötü bir tat ile birlikte midede yanma hissi
- Kanla dolu balgamla öksürük
Kronik Öksürüğün Nedenleri ve Risk Faktörleri Nelerdir?
Kronik öksürüğün kesin nedenini belirlemek zordur, ancak aşağıdakiler gibi birkaç olası neden vardır.
- Nazofarenksteki salgılar
Sinüslerde ve boğazda günlük olarak tükürük salgılayan, burun pasajlarını temizlemeye çalışan ve nemini koruyan çok sayıda bez vardır ve çoğu zaman bu sıvılar istemsiz olarak yutulur ve bu sıvının yutulması bazı rahatsızlıklara neden olabilir. Bunlar; Alerjiler, soğuk algınlığı ve sinüs enfeksiyonları, hastanın içinde ciğerlerinde için sıvı birikmesi gibi…
Nazofarenksteki bu salgılar bölgede lokal tahrişe ve iltihaplanmaya yol açarak kalıcı öksürüğe neden olabilir ve nazofaringeal bölgede salgıların varlığını belirlemek kolay olsa da bazen kronik öksürüğe başka semptomlar eşlik etmeyebilir.
- Astım
Astım hem çocuklarda hem de yetişkinlerde kronik öksürüğün en yaygın nedenlerinden biridir ve çoğu durumda öksürüğe hırıltılı solunum ve nefes darlığı eşlik eder ve kronik öksürüğün ilişkili tek semptom olduğu bazı astım türleri vardır.
Astımın neden olduğu kronik öksürük, herhangi bir belirgin neden olmaksızın ortaya çıkar ve kaybolur ve şiddeti birçok durumda artabilir. Örneğin: bir üst solunum yolu enfeksiyonuna maruz kalma, çok soğuk havaya veya belirli kimyasallara maruz kalma ve bu tür astım genellikle Hava yollarında hiperaktivite (Bronşial Hiperreaktivite) denir.
-
Gastroözofageal reflü hastalığı
Bu hastalık, mide asitlerinin mide ile ağız boşluğunu birbirine bağlayan tüpe doğru geri akması, yemek borusu, boğaz ve akciğer dokularında kalıcı tahrişe ve dolayısıyla kronik öksürüğe neden olmasıyla ilişkilidir.
GÖRH, ağızda kötü bir tat ile birlikte mide ekşimesine neden olabilir, ancak GÖRH’nin bir sonucu olarak kronik öksürükten muzdarip çoğu insan, hastalığın başka herhangi bir belirtisini göstermez.
- Solunum yolu enfeksiyonu
Hava yollarındaki enfeksiyon hala aktif olduğu için, soğuk algınlığı, grip ve zatürrenin diğer semptomları ortadan kalktıktan çok sonra öksürük devam edebilir.
- Kan basıncını tedavi etmek için ilaç almak
Kronik öksürük, yüksek tansiyon veya konjestif kalp yetmezliği (CHF) olan kişilere verilen reçeteli anjiyotensin dönüştürücü enzim (ACE) inhibitörleri alanların yaklaşık %20’sinde görülür. Çoğu durumda öksürük ilaca başladıktan bir hafta sonra ve bazen yaklaşık altı ay sonra başlar ve öksürük ilacı bıraktıktan birkaç gün sonra geçse de bazı durumlarda bir ay sürebilir.
-
Kronik bronşit
Bronşit, akciğerlerde tıkanıklık, nefes darlığı (dispne) ve balgamın eşlik ettiği kronik öksürük gibi birçok belirtiye neden olur. Sigara içenler veya sigarayı bırakanların bronşitten muzdarip olma olasılığı daha yüksektir; Bu nedenle öksürük genellikle akciğerlere ve solunum yollarına verilen hasarın bir işaretidir.
- Bronşektazi
Bronşektazi, akciğerin içinde biriken balgamdan kurtulma yeteneğini etkileyen, solunum yollarında olağanüstü bir genişlemenin meydana geldiği ciddi tıbbi durumlardan biridir ve genişlemeden önce genellikle akciğerlerdeki iltihaplanma gelir. Bronşektazinin semptomları arasında balgam veya kanın eşlik ettiği öksürük, nefes darlığı ve yorgunluk gibi birçok şey bulunur.
- Akciğer kanseri
Akciğer kanseri nedeniyle kronik öksürükten muzdarip insanların küçük bir yüzdesi vardır ve bunların çoğu sigara içen veya sigarayı bırakmış kişilerdir. Bu nedenle özellikle sigara içenlerde kanlı balgamın eşlik ettiği öksürük durumunda doktora gidilmesi tercih edilir.
- Sigara içmek
Sigara içenlerin veya eskiden sigara içenlerin kronik öksürük geliştirmesi daha olasıdır ve sürekli dumana maruz kalmak riski önemli ölçüde artırır.
Kronik Öksürük Komplikasyonları Nelerdir?
Kronik öksürük, aşağıdakiler gibi birçok komplikasyona neden olabilir:
- Baş ağrısı
- Baş dönmesi
- Aşırı terleme
- İnkontinans
- Özellikle zayıf ve kırılgan kemiklere sahip kadınlarda kaburgalarda çatlaklar
Kronik Öksürük Nasıl Teşhis Edilir?
Hastalık, tıbbi testler yapılarak değil, hastanın belirli bir tedaviye verdiği cevaba göre teşhis edilir ve tedaviyi aldıktan sonra öksürük kaybolursa, bu tanının doğrulandığını gösterir. İlk yöntemin yanıt vermemesi durumunda aşağıdakiler gibi bazı testler kullanılır:
- Görüntüleme muayeneleri
Göğüs röntgeni (X-ray) ve bilgisayarlı tomografi (BT) gibi çeşitli muayeneleri içerir.
- Akciğer fonksiyon testi
Nefes alma ve verme hızına ek olarak akciğerlerin emebileceği hava miktarını ölçen basit bir testtir. Bazen metakolin adı verilen bir ilacı almadan önce ve sonra nefes alma kabiliyetini inceleyerek astımı saptamak için bir test yapılır.
- Endoskopik incelemeler
Bu testte, ağızdan, bağırsak ucuna kadar kamera ve vücudun iç organlarının görülebildiği küçük bir lamba bulunan ince, esnek bir tüp sokulur. Ayrıca muayeneye eşlik eden hissi gidermek için sakinleştiriciler verilir..
Kronik Öksürük Nasıl Tedavi Edilir?
Kronik öksürüğün tedavisi genel olarak bilinir ve açıktır, eğer nedeni biliniyorsa, ancak net değilse sorun daha karmaşık hale gelecektir ve kronik öksürüğün tedavisi aşağıdakileri içerebilir:
- Anti-alerjik ilaçlar, örneğin: antihistaminikler ve dekonjestanlar
- Kortikosteroidler gibi anti-inflamatuar ilaçlar
- Gastroözofageal reflü hastalığını tedavi etmek için antasit ilacı
Kronik öksürüğün bilinen bir nedeni olmadığı durumlarda analjezik ilaçlar ve akciğerlerdeki hava yollarının açılmasına yardımcı olan ilaçlar yardımıyla tedavi edilir.
Kronik Öksürük Nasıl Önlenir?
Risk faktörlerinden ve tetikleyicilerden mümkün olduğunca kaçınılarak kronik öksürük önlenebilir.