istanbul Tuzla
istanbul Tuzla ;İnsanlar başta kendi isimleri ve soy isimleri olmak üzere nesnelerin, meyvelerin, bitkilerin, şehirlerin, hatta daha da özele inerek ilçe, kasaba ve köylerin isimlerini nereden aldıklarını, neden bu isme sahip olduklarını, bu isimlerin ne anlama geldiklerini merak ederler.
Peki Tuzla’nın adı neden Tuzladır? İstanbul’un Tuzla ilçesi adını nereden almıştır ve Tuzla ne anlama gelmektedir? Şimdi bütün bu soruları cevaplayabilmek için biraz geçmişe gidelim ve eski Tuzla’ya biraz göz atalım.
istanbul Tuzla adı nereden geliyor?
Birçoğunuz aklına gelecek olan ilk tahmin Tuzla da tuz ile ilgili bir şeylerin olduğudur. Bakalım Osmanlı ve öncesinde Tuzla nasıl anılmaktaydı ve daha sonra Tuzla denilmesinin nedeni neydi?
Eski kaynaklara göre Osmanlı Devleti Dönemi öncesinde bugün ki Tuzla adı verilen bölge Akra veya Akritas olarak anılmaktaydı. Aynı zamanda burada Hristiyanların oturduğu Akra/Akritas isimli bir de köy vardı. Rumca kökenli olan bu isimler ile bu köyün Rum balıkçı köyü olduğu ve Türkiye ile Yunanistan arasında nüfus mübadelesinin yapıldığı 1923 tarihine kadar burada varlıklarını sürdürdükleri biliniyordu.
istanbul Tuzla Tarihi
Rumca’ da burun anlamına gelen “Akra” Bizanslı Stophanus’un eserindeki İzmit Körfezi ile ilgili metninde Akritas Burnu olarak geçmektedir. Bu yüzden İlk çağ yazarları Akritas’ın bugün ki Tuzla Burnu olduğunu söylemişlerdir. Aynı zamanda buraya sadece burun anlamına gelen Akra da denmiştir. Bu isimlerin 18. yüzyıl başlarında bile kullanıldığı biliniyordu.
Tuzla isminin verilmesi dair bazı kaynaklarda bu köyde bir deniz tuzlası bulunduğu ve adının bu tuzla nedeniyle zamanla Tuzla olarak değiştiği yönünde görüş belirtenler vardır. Fakat kendini Tuzla’nın yerlileri sayan ve Tuzla’da yıllardır ikamet eden kişiler, Tuzla sahillerinde böyle bir deniz tuzlasının varlığını bilmediklerini ve bu deniz tuzlası ile ilgili büyüklerinden dahi herhangi bir şey duymadıklarını da ifade etmektedirler.
istanbul Tuzla Osmanlı Tarihi
Köyde bulunan deniz tuzlasından hariç Tuzla’ya neden Tuzla dedikleri hakkındaki bir başka görüş ise; Bizans ve Osmanlı Dönemi’nde İstanbul’un tuz ihtiyacının önemli bir bölümü bugün ki Tuzla’nın kurulduğu bölgeden karşılandığı ve elde edilen tuzun Balık Gölü diye de adlandırılan Kamil Abduş Gölü’nden üretildiği, yakınlığı nedeniyle de Akritas burnuna tuz üretimi yapılan bu tuzlu gölden dolayı Tuz Burnu denildiği söylenmektedir.
Bu görüşlerin yanında Tuzla isminin nereden geldiğinin göstergesi olarak en güçlü ihtimal Tuzla’daki Deniz Harp Okulu’nun arazisi içinde kalan ve eskiden tuz üretilen göldür. Diğer ihtimallere göre gölün varlığı ve bu gölden yakın zamana kadar tuz üretildiği uzun zamandır burada ikamet eden Tuzlalılar tarafından bilinmektedir. Daha önce de söylediğimiz gibi Tuzla köyü ve Tuz Burnu ile ilgili adlandırmalar Kamil Abduş Gölü ile ilgili değil Deniz Harp Okulu içerisindeki bu göl ile ilgilidir.
Tuzla Haritası
Çünkü Kamil Abduş Gölü’nün etrafındaki su havzalarında bulunan suların bu gölde toplanması gölün tuzluluk oranını düşüreceğinden böyle bir gölden de tuz üretmeye çalışmanın söz konusu olamayacağını göstermektedir.
Ayrıca eski Osmanlı arşivlerinde bu bölgede tuz ticaretiyle uğraşıldığına kayıtlar vardır. Bunun yanında yapılan kayıtlı araştırmalara göre Osmanlı tapu tahrir defterinde Tuzla köyü nüfusunda tuzcuyan zümresine kayıtlı 31 kişi vardır. Bu demektir ki bahsi geçen kayıt bölgede tuz ticareti yaptığı için karşılık olarak vergiden muaf tutulan tuzcu kesimi göstermektedir.
Tuzla nasıl bir yer
Bütün bu bilgilerden hareketle diyebiliriz ki hepsinde ortak olan bir nokta vardır; o da bölgede tuz üretiminin sağlandığı bir Tuzlanın olduğu ve kayıtlara göre sürekli olarak köy halkının önemli bir kısmının köyde tuz ticaretiyle uğraşıyor olmasıdır. Sonuç olarak gerek eski kaynaklara gerek bu bölgenin yerlisine dayanarak bu köye içerisinde bulunan göl ve bu gölden tuz üretilmesinden ötürü Tuzla adı verilmiştir ve bu isim 1530 yılından bu yana kullanılmaktadır.
Dikkatinizi çekebilir; Tuzla nasıl bir yer