Damar ve Arter Sorunları Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey

Damar ve Arter Sorunları Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey! Damarlar ve atardamarlar vücudunuzda önemli bir görev yürütürler. Dolaşım sisteminizin düzgün çalışmasını ve vücudunuzun her bölgesine sorunsuz olarak kan akışının gerçekleşmesini sağlarlar.

Arterler oksijen ile yüklenmiş kanı kalbinizden alarak, vücudunuzun diğer bölgelerine taşır. Daha sonra damarlar oksijeni kullanılmış bu nedenle de oksijen miktarı azalmış kanı kalbe geri getirirler. Kalbe gelen kan pulmoner arterler yardımı ile tekrar oksijenle doldurulması için akciğerlere taşınır. Pulmoner damarlar kanı tekrar kalbe getirir. Ve döngü tamamlanarak, yeniden başlar.

Bazı durumlarda ise atardamarlarınız ya da damarlarınızda daralma meydana gelir. Bazen de daralma daha ileri seviyede olur ve damarlar tıkanabilir. Daralmış ya da tıkanmış damarlarda kan akışı zorlanmaya başlar. Kan akışının hızını kaybetmesi, vücudunuzun diğer bölgelerindeki organların gereksinimi olan oksijeni ve diğer besinleri almasını zorlaştırır, hatta engeller. Kan çok yavaş hareket ettiğinde, damarlarda birikerek, pıhtı oluşumuna yol açabilir.

Koroner Arter Hastalığı

Koroner arterler kalbi kanla besleyen damarlardır. Bu damarların duvarlarında plak olarak tanımlanan yapışkan bir yağ tabakası oluşabilir. Bu yağ tabakasının damar duvarlarında birikerek, daralmaya yol açması, koroner arter hastalığını meydana getirir. Oluşan plak tabakası, arterlerinin daralmasına ve buna bağlı olarak da kalbe giden kan akışının yavaşlamasına yol açar. Plaktan bir parçanın koparak atardamarı tıkaması halinde kan akışı yavaşlamaz, tamamen engellenebilir. Bu durum kalp krizine yol açar.

Periferik Arter Hastalığı

Periferik arterlerden kollara ve bacaklara kan akışı sağlanır. Periferik arter hastalığı geliştiğinde, kollara ve bacaklara kan akışı sağlayan arterlerin duvarında plak meydana gelir. Plak oluşmasını takip eden aşamalarda tıpkı koroner arter hastalıklarda olduğu gibi plak arterleri daralarak, kanın daha yavaş akmasına yol açar.

Bacaklarınızın yeterince oksijen ya da besin almadığı durumlarda yürüyüş ya da merdiven çıkma esnasında ağrı ya da yorulma hissedersiniz. Periferik arter hastalığı, kalp krizi ya da felç geçirme riskini arttıran bir faktördür.

Karotis Arter Hastalığı

Karotis arterler boyun bölgesinde iki taraftan geçen arterlerdir. Karotis arterler beyin, yüz ve boyun bölgesine kan gelmesini sağlarlar. Karotis arter hastalığı, bu damarlarda plak birikmesi ve boyna, beyne, yüze giden arterleri daralması anlamına gelir. Karotis arterler daralınca daha az kan taşırlar. Plaklardan bir parça kopması halinde, karotis arterde pıhtı oluşabilir. Bu pıhtının beyne giden damarı tıkaması halinde kan akışının engellenmesi felç olma riskini yükselir.

Serebrovasküler Hastalıkları

Beynin düzgün çalışması için sürekli olarak oksijen bakımından zengin kan tarafından beslenmesi gerekir. Oksijen yetersizliğinde beyin hücrelerinde ölüm olur. Serebrovasküler hastalıkların gelişmesi halinde beyne giden kan akışı yavaşlar. Kan akımının yavaşlaması sonucunda olabilecek başlıca problemler şunlardır:

• Felç
• Daralmış kan damarları

• Anevrizma (Zayıflamış arterler oluşması)
• Vasküler malformasyon olarak tanımlanan anormal kan damarları kümelenmesi

Varisli Damarlar

Bacaklarda kalın, kıvrık, mavi renkte ya da teninizle aynı renkte damarlar görünür halde ise, bunlar varisli damarlar olabilir. Damarların içinde yer alan valfler kanın kalbe doğru akmasını sağlar. Valfler  kanın damarda geriye gitmesini önler.

Damarların zayıf olması halinde bu valfler yıpranabilir. Valflerin hasar görmesi halinde de kan damarlarda yedeklenebilir. Kan damarda yerleştikçe, damarda şişme gözlenir. Kan kendini bu küçük alana sığdırmak için damarı kıvırır. Bu kıvrımlarda ağrı oluyorsa ya da bu damarların görüntüsü sizi rahatsız ediyorsa, bir kalp damar cerrahi ile görüşebilirsiniz.

Örümcek Damarlar

Bu damarlar, varisli damarlara benzemekle beraber daha incedirler.  Örümcek ağına benzeyen bir desen oluşturdukları için bu adla tanımlanırlar. Hasarlı bir damarda kan birikmesi sonucunda ortaya çıkarlar. Genellikle bacaklarda ya da yüzde oluşurlar. Kırmızı ya da mavi renktedirler.

Uzun süre güneşte kalındığında ya da herhangi bir yaralanma sonrasında, örümcek damar oluşumu görülebilir. Ayrıca menopoz dönemi, hamilelik dönemi gibi hormon değişikliklerinin yaşandığı dönemlerde de sıklıkla örümcek damar oluşumuna rastlanabilir.

Kan Pıhtısı

Bir yeriniz kesildiğinde trombosit olarak tanımlanan kan hücreleri bir pıhtı oluşturarak, hasar gören kan damarındaki deliği tıkar ve kanamayı durdurur. Fakat bazı durumlarda damar kenarlarında biriken plak, kan damarlarınıza zarar vererek pıhtı oluşumuna yol açabilir. Bu oluşum tehlikeli olabilir. Pıhtı oluşumu arterlerde ve damarlarda kan akışını yavaşlatır. Pıhtı, kalpte ya da beyinde oluşması direk olarak kalp krizi ya da felç sebebi olabilir.

Trombofilebit

Damarlardan birinde pıhtı oluşması halinde şişme ve tahriş ortaya çıkabilir. Pıhtı atmanın sık rastlandığı haller şunlardır:

• Bir yaralanma geçirmek
• Bir ameliyat geçirmek
• Uzun süre yatak istirahatinde kalmak

Kan inceltici ilaçlar kullanılması da, oluşan pıhtını büyüyerek, damarlarda kan akışını engelleyebilir.

Derin Ven Trombozu

Derin ven trombozu çoğu kez bacaklarda, derin bir damarda ortaya çıkan kan pıhtısı oluşumunu tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Genellikle derin ven trombozuna rastlanan durumlar şunlardır:

• Herhangi bir hastalık ya da ameliyat geçirdikten sonra uzun süre yatak istirahati yapılması
• Uçak veya araba yolculuğu sırasında çok uzun süre oturulması

Uzun saatler boyu oturmak ya da yatmak damarlara kan akışını yavaşlatır. Kan, bir havuz oluşturacak halde toplanır ve bir pıhtı oluşturabilir. Derin ven trombozu, oluşan bir pıhtının serbest kalarak akciğere gitmesi halinde ciddi bir risk etmeni olabilir.

Pulmoner Emboli

Bacaklardan kopan bir kan pıhtısı akciğerlere gidebilir. Bu durum pulmoner emboli olarak tanımlanır. Pıhtı bulunduğu akciğer bölgesinde kan akışını durdurabilir. Kan akışı olmadığında organların çalışma sistemi bozulur. Pulmoner emboli (PE) göğüs ağrısı ya da nefes darlığına sebep olabilir. Acilen müdahale edilmediğinde hayati risk taşıyan bir durumdur.

Kronik Venöz Yetmezlik

Bacak damarları, kanı kalbe taşır. Bu işlem sırasında damarlardaki valfler kanı geri kaçmasını önlemek için kapanır. Kronik venöz yetmezlik durumunda ise valfler gerektiği gibi kapanamaz. Bunun sonucunda kan akışı durur ve damarlarda birikir. Herhangi bir kan pıhtısının bacaklardaki valflere zarar vermesi halinde kronik venöz yetmezliği durumu oluşabilir.

Yaş ilerlemesi ya da çok uzun süre oturulması bacak damarlarınızı ya da kapakçıklarınızı yıpratabilir.

Anevrizma

Bazı durumlarda arter duvarı zayıflayarak,  şişebilir. Anevrizma beyinde, göğüs bölgesinde ve karında olmak üzere çeşitli kan damarlarında görülebilir. Arter çok fazla gerilirse patlar. Bu durum çok ciddi tehlike oluşturabilecek kanamalara yol açabilir.

Genellikle arter hastalıkları ya da yaralanmalar anevrizma oluşumundan sorumludur.

Doktora Gidilmesi Gereken Durumlar

Acilen doktor müdahalesi gerektiren başlıca semptomlar şunlardır:

• Ani nefes daralması
• Göğüste ağrı
• Baş dönmesi
• Bayılma
• Hızlı nabız atışı
• Ani ve yoğun bir baş ağrısı
• Bulantı, kusma
• Aniden bulanık veya çift görme
• Gözün üst kısmında ya da arka bölgesinde ağrı hissetmek
• Bir gözde veya her iki gözde birden görme sorunu yaşanması
• Yüz ya da vücut bölgesinde aniden bir güçsüzlük ya da uyuşma
• Konuşmada zorluk
• Konuşulanları anlamada zorluk
• Bilinç bulanıklığı
• Konfüzyon

Damarlarınızı ve Arterlerinizi Koruyun

Kan pıhtıları ve kan damarları ile ilgili sorun yaşamamak için damarlarınıza ve atardamarlarınıza dikkat etmelisiniz Bunun için yapabilecekleriniz şunlardır:

• Doymuş yağ oranı düşük yiyecekler yemek
• Haftanın pek çok günü fiziksel egzersiz yapmak
• Sigara içmemek
• Uzun saatler boyu oturur pozisyonda kalmamak
• Uzun sürecek bir araba ya da uçak yolculuğun sürekli oturmamak, zaman zaman kalkıp yürümek